Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundeak (UNESCO) GEM 2023 txostenean ohartarazten du teknologiaren gehiegizko erabilerak, batez ere smartphonenak, eragin kaltegarria duela hezkuntzaren esparruan. Txostenaren arabera, iraultza digitalak hezkuntzan izan ditzakeen onurak desagertu egin daitezke tresna horiez abusatzen denean, irakasle baten orientazio egokirik gabe.
UNESCOko zuzendari nagusi Audrey Azoulayk adierazi duenez, teknologiak ahalmen neurtezina badu ere, hezkuntzan duen aplikazioa arautu eta kontrolatu egin behar da, oro har, gizartean egiten den arreta berarekin. “Teknologia ikasleen eta irakasleen ikaskuntza-esperientziak eta ongizatea hobetzeko erabili behar da, ez haien kalterako”, adierazi du Azoulayk.
Txostenak nabarmentzen du ikasgelako teknologiak ikasleen ikaskuntzarako onuragarriak izan daitezkeen arren, eragin negatiboa ere izan dezaketeela modu desegokian edo gehiegikeriaz erabiltzen badira. Nazioarteko ebaluazioen datuek, hala nola Ikasleen Ebaluaziorako Nazioarteko Programak (PISA), informazioaren eta komunikazioaren teknologien (IKT) gehiegizko erabileraren eta ikasleen errendimenduaren arteko erlazio negatiboa iradokitzen dute.
Teknologiek eragin negatiboa izan dezakete modu desgokian edo gehiegikeriaz erabiltzen badira.
Txostenaren aurkikuntza kezkagarrienetako bat da 14 herrialdetan gailu mugikorren presentzia hutsak ikasleak adigabetzen dituela eta haien ikaskuntzan negatiboki eragiten duela. Hala ere, mundu osoko herrialdeen % 25ek baino gutxiagok debekatu dute eskoletan telefono adimendunak erabiltzea.
Debeku hori ezarri duten herrialdeen artean, besteak beste, Erresuma Batua, Finlandia, Frantzia, Herbehereak eta Italia aurkitzen dira. Herrialde horiek onartu dute eskola-orduetan gailu mugikorretarako sarbidea mugatu behar dela, jolas-orduak barne.
Arreta Giza elkarreraginean jarri behar da
Haurrak hezteko teknologiaren mende egon beharrean, hezkuntzak giza interakziora bideratzen jarraitu beharko lukeela dio UNESCOk.
Azken 20 urteetan, pantailek papera ordezkatu dute ikasgela askotan, eta ikasleek entziklopediaren liburuki astunen ordez Wikipedia dute. UNESCOren arabera, 2021ean 244 milioi orrialde-ikustaldi izan zituen egunean online entziklopedia ezagunak.
COVID-ak eragindako pandemiak iraultza teknologikoa bizkortu zuen ikasgeletan, mundu osoko milioika ikasle online ikaskuntzara pasatzera behartuz.
UNESCOren arabera, 2022an, munduko lehen zikloko bigarren mailako eskolen % 50 inguru Internetera konektatuta zeuden helburu pedagogikoekin.
Baina aldaketa batzuk onartu behar badira ere, UNESCOren ustez teknologiak ikasgelan zenbat leku izatea nahi dugun eztabaidatu beharko litzateke. “Hezkuntzan teknologiari arreta gehiegi jartzeak kostu handia izaten du”, azaldu du erakundeak.
Erresuma Batua, Finlandia, Frantzia, Herbehereak eta Italia onartu dute eskola-orduetan gailu mugikorretarako sarbidea mugatu behar dela, jolas-orduak barne.
Gainera, agentziak ohartarazi du teknologiak hezkuntzan dituen onurak ez direla modu ekitatiboan banatzen, haur behartsuei aprobetxatzeko aukera ukatzen baitzaie. “Teknologian gastatzen diren baliabideak ikasgeletara, irakasleetara eta testuliburuetara bideratu beharko lirateke, baliabide horiek eskuratzeko aukerarik ez dutenen errenta baxuko eta ertain-baxuko herrialdeetako haur guztientzat, haiek ere bigarren mailako eskolatze unibertsala eta ikasteko gutxieneko gaitasunak lor ditzaten”.
Erabilera arrazoitua eta arduratsua
Estatu mailan, ziberjazarpeneko eta eduki desegokien banaketarekin lotura duten gertakari ezberdinen ondoren, eskoletan gailu mugikorrak debekatzearen egokitasunaren inguruko eztabaida zabaldu da berriz ere. Hezkuntza Ministerioaren inkesta baten arabera, ikasketa helburuekin egiten den mugikorraren erabilera % 50etik gorakoa da Bigarren Hezkuntzan eta % 57tik gorakoa Batxilergoan.
Estatuan, ikastetxe gehienek ez dute zehazki gailu horien erabilera debekatzen, eta erabilera arrazoitu eta arduratsu baten alde egiten dute, kasurik larrienetan jardunbide desegokiak gogor zigortuz.
Euskadin, autonomia uzten zaie ikastetxeei ikasgeletan eta jolas-guneetan mugikorren erabilera arautzeko.
Euskadin, autonomia uzten zaie ikastetxeei ikasgeletan eta jolas-guneetan mugikorren erabilera arautzeko. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren aldetik ez da debekurik existitzen. Irakasle batek une jakin batean bere lan pedagogikoan lagungarri izan daitekeela uste badu, erabil dezake.
Duela urtebete EH Bilduk ikasgeletan mugikorren eta gailu elektronikoen erabilera arautzeko eskatu zuen Eusko Legebiltzarrean, baina EAJk eta PSEk “ziberbizikidetza” arduratsuaren alde egin eta bertan behera utzi zuten proposamena.
Nafarroan, berriz, ikastetxeei dagokie gai hori, eta, oro har, ezin dira erabili, salbuespenak salbuespen, irakasleren batek baimena eman dezakeelako jarduera jakin bat garatzeko.
