2022-23 ikasturtean HETEL-Euskadiko Lanbide Heziketako Ikastetxeen Elkartearen barruan diren ikastetxeetan goi-mailako Lanbide Heziketa ikasketak burutu dituzten ikasleen % 82k “berehala” sartu zen lan-merkatuan ikasketak amaitu ondoren. Berehalako laneratze-tasa hori aurreko ikasturtekoa baino puntu bat altuagoa da. Hori da, hain zuzen ere, aurkeztu berri den “2022-2023 HETEL ikastetxeetako heziketa zikloetako laneratze” txostenak jasotzen duena. Urteko txosten hau 30 ikastetxetako (18 Bizkaian, 11 Gipuzkoan eta 1 Araban) ikasleei egindako 2.600 kontsultatan oinarrituta dago. Kontsulta horiek 20 lanbide-arlotakoak dira.
Ikasketak amaitu eta sei hilabetera enplegua lortzen duten ikasleen enplegagarritasuna, Lanbide Heziketako hiru etapetan, % 76,2 izan zen; aurreko ikasturtean baino puntu bat altuagoa kasu honetan ere. txostenak agerian uzten du prestakuntzaren eta enpleguaren artean dagoen lotura estua. Horrela, prestakuntza-maila handiagoa duten ikasleek enplegu-tasa handiagoa dute.
Horrela, goi-mailako gradua da, ia % 82arekin, enplegu-tasa handiena duen ibilbidea. Maila hori modu dualean egin duten ikasleen kasuan, enplegagarritasun-indizea zortzi hamarren handiagoa da. Eta maila horretan ikasi duten emakumeen kasuan aipatu tasa % 83,1eraino igotzen da. Goi-mailako zikloak dira oraindik ere lan-merkatuan sartzeko aukera onenetako bat: laneratze-tasa handiena duten 15 zikloetatik 10 goi-mailako zikloak dira.
Industria- edo teknologia-zikloetako (STEAM) emakumeen laneratzea % 86,1 da, eta prestakuntza-zikloetako laneratze-tasa lau puntutan hobetuz. Oinarrizko zikloetako laneratze-tasa, berriz, % 54,3 da, erdi-mailako graduek duten % 73,3tik eta goi-mailako graduek duten % 81,8tik urrun.
Lerrokatutako enplegua
HETELen txostenak azaltzen duenez, bada ibilbide argi bat oinarrizko zikloetatik goi-mailako zikloetara. Izan ere, oinarrizko zikloetan egresatutako ikasle gehienek (% 76) erdi-mailako graduetara jotzen dute eta maila hori amaitzen dutenen % 56k goi-mailako graduetan jarraitzea erabakitzen du. Ibilbidea ez da hor amaitzen; izan ere, goi-mailako zikloak amaitzen dituzten ikasleen heren batek baino gehiagok (% 37) trebatzen jarraitzen du lan merkatura jo aurretik.
Gainera, ibilbidea ez da zentzu bakarrekoa. Hala, HETELen zentroetan matrikulatutako ikasleen % 10 unibertsitatetik etorritakoak dira, ikasketak amaitu dituztelako eta prestakuntza praktikoagoa nahi dutelako edo unibertsitate-ikasketak utzi dituztelako.
Txostenak utzi duen beste ondorio nagusietako bat lerrokatutako enpleguaren ingurukoa da. Horrela, 2022-23 ikasturtean lerrokatutako enpleguaren tasa, hots ikasleak lortzen duen enplegua zuzeneko harremana duenean egindako ikasketekin,% 83,47 izan zen. Hemen ere joera positiboa ikus daiteke, aurreko ikasturteko lerrokatutako enpleguaren tasa % 82,7 izan baitzen. HETELek oso positibotzat jo du azken datu hori, une honetan, enpleguen ezaugarriak etengabe aldatzen ari direlako.
Genero-arrakala STEAM ikasketetan
Txostenean aurkeztutako datuetan ikus daitekeenez gero eta gehiago dira zerbitzu arloko formakuntza-zikloetan ikasten duten mutilak. Horrela, gero eta gehiago dira lehen ‘oso feminizatuta’ zeuden zikloetan ikasten duten mutilak, hala nola, administrazioa eta kudeaketa, merkataritza eta marketina edo elikagaien industria. Zoritxarrez, STEAM zikloetan ikasten duten nesken kopuruak gora egin gabe jarraitzen du. Emakume egresatu gehien biltzen dituzten bederatzi formakuntza-zikloetatik bakarra da STEAM adarrekoa (Analisi eta kalitate kontrolerako laborategia). Beraz, inolako zalantzarik gabe, STEAM adarrean genero-arrakala mantentzen dela baiezta daiteke. Datuak, zentzu horretan, argiak dira: STEAM ziklo eta familietan emakumeen presentzia % 10 ingurukoa baino ez da.
Enplegua aukeratzeko lehentasunak
Aurten, berritasun gisa, txostenak hiru herrialdeetako eta Lanbide Heziketako hiru etapetako 6.800 ikasleri egindako enplegua aukeratzeko lehentasunen inguruko inkesta baten emaitzak jasotzen ditu. Ikasleek gehien aipatu duten aldagaia lan-baldintzena izan da eta, ondoren, aldagai ekonomikoa eta lanean den giroa aipatu dituzte.
Lehentasunen kasuan zenbait alde daude mutil eta nesken artean. Horrela, nesken kasuan, epe ertainean eragina izan dezaketen aldagaiak aintzat hartzeko joera nabariagoa da. Mutilen kasuan, berriz, epe motzean eragina duten aldagaiak nabarmentzen dira. Adibidez, soldataren aldagaia garrantzitsuagoa da mutilentzat neskentzat baino.
